مقاوم سازی ساختمان های قدیمی بنایی به چه صورت است؟ مقاوم سازی ساختمان های قدیمی به دو گروه تقسیم می شود. یک گروه شامل سازه های قدیمی مانند سازه های آجری و گروه دیگر شامل سازه های بتنی و فولادی است که در زیر ساخت مقاوم قرار نگرفته اند.   می دانید که ساخت ساختمان مقاوم بسیار مهم است. ساخت و ساز آرماتوربندی مناسب ، کاشت مقاوم سازی ساختمان فولادی با قاب مهاربندی شده و بتنی با درجه مقاومت و ساخت و تقویت با وال پست FRP با درجه مقاوم روش های رایجی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند. اما اگر مقاوم سازی را انجام ندادید، باید دوباره این کار را انجام دهید.   این ساختمان های قدیمی شامل ساختمان های اسکلت فلزی، ساختمان های بتنی و ساختمان های بنایی قدیمی است. برای ساخت سازه های بتنی در سطح مقاوم می توان از روش هایی مانند روش ژاکت فلزی استفاده کرد. این کار نیز با استفاده از روش frp انجام می شود. این سازه ها با کاشت میلگردهای فولادی در دیوارهای برشی و ستون ها نیز قابل تعمیر هستند.   در سازه های فولادی بهترین راه برای ساخت مقاوم استفاده از شبکه های فولادی و بتنی است. در این روش نازک کاری سقف را جدا می کنیم تا به تیرچه ها برسد، سپس روی سقف شبکه میله فولادی می گذاریم و روی آن را بتن به ضخامت 5 تا 10 سانتی متر می کشیم. در نهایت آجرهای زیر سقف اجرا شده را برمی داریم.   مقاوم سازی با توجه به محدودیت های اقتصادی، اداری و زمانی، ساخت ساختمان های قدیمی انتخاب مناسبی برای تخریب و بازسازی سازه ها می باشد. مقاوم ساختن یک ساختمان قدیمی می تواند در زمان مناسب و مهمتر از همه در هزینه صرفه جویی کند.   البته قبل از انجام بهسازی لرزه ای سازه و ساخت و ساز در سطح مقاوم بر روی ساختمان های قدیمی، لازم است وضعیت سازه موجود، طرح اجرا و آزمایش ساخت و ساز مورد بررسی قرار گیرد تا مقرون به صرفه بودن ساخت و ساز ساختمان های قدیمی در سطح مقاوم مورد آزمایش قرار گیرد.   ساخت ساختمان های قدیمی مقاوم از جنبه های مختلف برای ما حائز اهمیت است که مهمترین آنها ساخت سازه مقاوم است که در برابر بارهای جانبی مقاوم است. بارهای جانبی می تواند آسیب جدی به ساختمان های قدیمی در شهرها یا روستاها وارد کند، بنابراین مقاوم سازی ساختمان های قدیمی بسیار مهم است.  

مقاوم سازی ساختمان قدیمی :

  گاهی به مرور زمان شدت آسیب وارده به ساختمان و ایرادات طراحی و اجرا به حدی می رسد که انجام ساخت و ساز مقاوم ساختمان قدیمی غیرممکن است و تنها راه باقی مانده تخریب ساختمان و بازسازی آن است.

دو دسته برای مقاوم سازی ساختمان های قدیمی:

  نوع اول از خشت و خاک و سیمان می باشد که داخل آن کلاف و اسکلت و سیستم باربر جانبی وجود ندارد این نوع ساختمان قدیمی مقاومت کمی در برابر بارهای جانبی دارد.   دسته دوم آنهایی هستند که از کلاف های بتنی یا فلزی استفاده می کنند و دارای سیستم باربر جانبی هستند، اما کاستی هایی وجود دارد که بر سازه مقاوم تأثیر می گذارد، بنابراین ساختمان های قدیمی باید توسط مصالح مناسب ساخته شوند. ساختمان های قدیمی یا مهندس ناظر خواهند داشت که در این صورت کیفیت ساخت آنها بالا خواهد بود و یا بدون حضور مهندس اجرا می شوند که باعث کاهش کیفیت می شود.   اینکه آیا ساختمان‌های قدیمی باید در سطح مقاوم ساخته شوند، به ملاحظات زیادی نیاز دارد.در گذشته بسیاری از ساختمان ها بدون مهندس ناظر ساخته می شدند. عدم رعایت ضوابط و مقررات مناسب و رعایت نکردن قوانین و مقررات از دیگر مشکلات موجود در ساخت و ساز ساختمان های قدیمی است و مقاومت ساختمان در برابر زلزله و سایر بارهای جانبی را با مشکل مواجه می کند.  

طبقه بندی ساخت و ساز در سطح مقاوم سازی ساختمان های قدیمی

ساختمان قدیمی به طور کلی به سه قسمت تقسیم می شود.

1.     ساختمان اسکلت فلزی قدیمی
2.     ساختمان بتنی قدیمی
3.     ساختمان قدیمی

ساخت و ساز در سطح مقاوم سازی هر یک از این ساختمان ها به روش ها و رویکرد های مختلفی تکمیل می شوند و هر ساختمان دارای ساخت و ساز در سطح مقاوم سازی است که باید توجه زیادی به آن شود.  

مقاوم سازی ساختمان سازه فولادی قدیمی

عملکرد لرزه ای ساختمان مقاوم سازی با ژاکت فولادی قدیمی به عواملی مانند کیفیت درز جوش و مقاومت کششی مقاومت فولاد و همچنین نوع فولاد مورد استفاده در ساختمان بستگی دارد. اگر این عوامل به درستی رعایت نشود، ممکن است ساختمان به یک ساختمان مقاوم نیاز داشته باشد. در ساختمان های اسکلت فلزی قدیمی معمولا از سقف های قوسی چندگانه استفاده می شود که در اکثر موارد آرماتوربندی سقف طاق چندگانه ساختمان ها یکی از الزامات ساخت سازه فولادی مقاوم است.   در شرایط عادی سقف‌های قوسی مرکب در اثر زلزله‌هایی مقاومت لرزه‌ای خوبی از خود نشان می‌دهند و امروزه دیگر از این سقف‌ها استفاده نمی‌شود، به همین دلیل است که اگر در سازه‌های فولادی قدیمی با سقف‌های قوسی مرکب مواجه شویم، قوس‌های چندگانه با مقاومت بالا یکی می‌شود.   این سقف ها از تیرهای فشاری و آجری تشکیل شده اند و به دلیل داشتن وزن زیاد، عملکرد لرزه ای را که باید از خود نشان نمی دهند و به دلیل وزن زیاد، نیروی زیادی را تحمل نمی کنند. بهترین راه حل برای ساختمان های اسکلت فلزی قدیمی درجه مقاوم ساختن یک شبکه فولادی با بتن روی سقف و سپس برداشتن سقف طاق ضربی است.   برای انجام این روش ابتدا باید نازک کاری روی سقف برداشته شود تا تیرآهن و آجرهای فشاری مشخص شوند. سپس شبکه آرماتور را روی سقف اجرا کنید. یک لایه بتن به ضخامت 5 تا 10 سانتی متر روی آن اجرا شود. در مرحله بعد، آجرهای زیر سقف باید برداشته شوند تا وزن آن کاهش یابد.   قبل از ساخت شبکه بتن آرمه، ابتدا باید از پلاستیک استفاده شود تا آجرها با بتن ریخته شده در تضاد نباشند تا در هنگام تخریب، ساخت مقاوم سازی آسان تر شود. در ستون های سازه فولادی قدیمی از بست های دوتایی استفاده شده است.   در اغلب زلزله ها مردم مشاهده کردند که این ستون ها به درستی کار نمی کنند و باعث آسیب می شوند. به دلیل تغییر شکل‌های غیر خطی زیاد، می‌توانند باعث رانش زیاد و گاهی منجر به فروریختن ساختمان شوند.   به جای استفاده از یک قطعه یا ژاکت بتنی و پوشاندن سطح مقطع ستون با بتن، از جدول جهانی مقاوم سازی برای ساخت ستون استفاده کنید. این امر باعث افزایش خمش، برش و پیچش ستون مقاوم و همچنین عملکرد بهتر سازه فولادی قدیمی در هنگام زلزله می شود.   تقریباً در سازه های فولادی قدیمی تمام اتصالات تیر به ستون های قاب متصل می شود.این اتصالات به گونه ای انجام می شود که تیر از دو طرف ستون عبور می کند و از دو گوشه بالا و پایین تیر برای محدود کردن تیر استفاده می شود.   این امر منجر به درهم تنیدگی در محل اتصال می شود.برای آماده سازی سطح تیر برای اتصال به نبشی باید در نظر داشت که گوشه بالایی از عرض تیر کوچکتر و گوشه پایینی بزرگتر از عرض تیر باشد. عرض تیر هنگام اتصال مقاوم در برابر زلزله ساختمان های اسکلت فلزی در حالت عادی نمی تواند در برابر زلزله مقاوم باشد و باعث آسیب جدی به ساختمان و حتی ریزش سقف شود.  

مقاوم سازی سازه ساختمان بتنی قدیمی

مقاوم سازی ساختمان های بتنی قدیمی به دلیل کیفیت پایین مصالح به کار رفته، کم فشار بودن بتن مقاوم و مقررات نادرست از جمله کم بودن آرماتورهای طولی و عدم وجود آرماتور عرضی کافی می باشد. برای این کار، ابتدا باید مقدار بتن فشرده مقاوم را تعیین کنید تا تصمیم بگیرید که از کدام روش برای ساخت و ساز مقاوم استفاده کنید.   در ساخت سازه بتنی با گرید مقاوم، اگر بتن با عیار مقاوم کمتر از 170 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد، باید از روش ژاکت بتن استفاده شود، زیرا ژاکت بتن می تواند این مقدار را تا حدی افزایش دهد و ضعف سازه گرید مقاوم کاهش یابد .  

مقاوم سازی ساختمان قدیمی

ساختمان‌هایی که با مصالحی مانند آجر، سنگ یا بلوک سیمانی ساخته می‌شوند و ساختمان‌هایی که تمام یا بخشی از بار عمودی آن‌ها توسط دیواره‌های مصالح ساختمانی تامین می‌شود، در بین تمامی ساختمان‌های ساخته شده با مصالح ساختمانی در زمره ساختمان‌ های قدیمی قرار می‌گیرند که به آنها سازه های بنایی می گویند.   از آنجایی که مصالح آجر و ملات بسیار شکننده هستند، هنگامی که تحت تنش قرار می گیرند، بلافاصله پس از رسیدن به حداکثر مقاومت شکسته و خرد می شوند.از عوامل موثر در تخریب ساختمان های بنایی می توان به استفاده از آجرهای بی کیفیت و ملات ضعیف، بی نظمی در صفحه عمودی، ضعیف بودن دیوارهای باربر، عدم وجود عناصر مهار عمودی، بالکن های نامناسب کنسولی و آسیب های مشاهده شده اشاره کرد.   در ساخت و مقاوم سازی از درجه مقاوم سازی ساختمان قدیمی از رویکرد متفاوتی استفاده می کند. در سازه های بنایی قدیمی تر، گاهی اوقات ساخت مقاوم سازی غیرممکن است، اما اگر بتوان آنها را ساخت و مقاوم کرد، می توان از روش های مختلفی برای این کار استفاده کرد.

مناسب ترین روش مقاوم سازی ساختمان قدیمی را انتخاب کنید:

1) روش انتخاب شده برای ساخت ساختمان های بنایی در سطح مقاوم باید سعی کند به جای آسیب جدی به ساختمان، کمترین آسیب را به ساختمان وارد کند. ۲) ساخت ساختمان های مقاوم باید به گونه ای انجام شود که صلبیت سازه افزایش یابد زیرا در صورت وقوع زلزله نیرو نسبت به صلبیت اجزای ساختمان توزیع می شود. 3) روشی که در مقاوم سازی ساختمان قدیمی انتخاب می کنید، تقویت دینامیکی و ایستا کردن سازه است. در ساخت ساختمان های مقاوم باید بتوان انعطاف پذیری (شکل پذیری) اجزای ساختمان را در برابر نیروهای خارجی افزایش داد. 4) برای جلوگیری از ورود بارهای اضافی به داخل ساختمان در طول مقاوم سازی ساختمان های قدیمی ایجاد حداکثر یکپارچگی در ساختمان از مواد سبک وزن و سازگار استفاده کنید. 5) در ساخت بناهای قدیمی مقاوم باید سعی شود زیبایی بنا و سبک تاریخی تغییر نکند.  

مقاوم سازی در ساختمان قدیمی :

یکی از مهمترین بخش هایی که ممکن است در هنگام مقاوم سازی با آن مواجه شویم، ساخت فونداسیون مقاوم است. پی ریزی ممکن است به دلایل مختلف به طور معمول عمل نکند، بنابراین ساخت و ساز در سطح مقاوم مورد نیاز و قابل توجه است. مهندسان می توانند روش های مختلفی را برای ساخت فونداسیون در سطح مقاوم بر اساس عوامل مختلف انتخاب کنند.  

مقاوم سازی از FRP برای ساختمان های قدیمی چگونه است:

یکی از روش های مقاوم سازی ساختمان های بنایی در سطح متدوال استفاده از سیستم ساختمانی در سطح مقاوم و فولاد شیشه ای برای تقویت اجزایی است که در اثر فرسایش سطح مقاومت خود را از دست داده اند. با استفاده از مواد FRP می توان قسمت هایی از دیوارها و ساختمان ها را که در اثر فرسایش ملات و سایر مصالح و تأثیر عوامل مضر له شده و شکننده هستند، تقویت کرد.   در واقع از الیاف تقویت شده و میله های FRP برای تقویت بخش سازه ای که وظیفه انتقال نیروی عمودی به فونداسیون و مقاوم برای مقاومت در برابر نیروی جانبی را بر عهده دارد استفاده می شود. با کمک ملات تزریقی تمامی قسمت های داخلی خالی پر شده و تزریق تا انسجام ملات قدیمی و یکنواخت و کامل شدن فضای موجود ادامه می یابد.  

مزایای استفاده از FRP برای مقاوم سازی:

مقاوم سازی انجام شده از الیاف تقویت شده مزایای بسیاری دارد، زیرا روشی جدید و راحت است که می توان به موارد زیر اشاره کرد: مقاوم سازی با استفاده از FRP سریعتر از سایر روش های رایج تولید مقاوم است. به تجهیزات کارگاهی زیاد نیاز ندارید. نسبت به سایر روش های مقاوم سازی مقرون به صرفه تر است. هیچ عملیات به روز رسانی، نگهداری و حفاظت خاصی مورد نیاز نیست. بدون نیاز به توقف استفاده از ساختار، اعضای مقاوم می توانند در مدت زمان کوتاهی بکار گیری شوند استفاده از الیاف مقاوم در مناطق حساس به امواج مغناطیسی و الکتریکی و استفاده از FRP به عنوان عایق مغناطیسی و الکتریکی توصیه می شود. در مقاوم سازی با استفاده از FRP، نرخ خوردگی صفر است.

نتیجه گیری : مقاوم سازی ساختمان های قدیم ازجمله دغدغه های افراد در محیط شهری به حساب می آید با استفاده از روش ها و قوانین مخصوص ومصالح مناسب میتوان به این مهم دست یافت.