قوانین ملی ساختمان در رابطه با استفاده از وال پست چیست؟  وال پست در لغت به معنی  نگه ‌دارنده دیوار می باشد .  وال پست ‌ها در واقع به عنوان  کلاف‌هایی غیر سازه‌ای به شمار می روند  که در دسته  اعضای میانقاب ساختمان نیز محسوب می شوند . کلاف ‌های وال پست که این قابلیت را دارند تا به شکل های مختلفی اعمال گردند ، وظیفه نگه ‌دارندگی از دیوار و اتصال تیغه‌های بیرونی به بدنه و قاب ساختمان را به عهده ‌دارند. این اتصال به بدنه موجب می گردد  تا تیغه‌ها در برابر عوامل بیرونی همچون  باد، طوفان و زلزله، نیروی وارده را به بدنه یا همان اسکلت ساختمان  انتقال دهند  و خودشان که مقاومت کمتری دارند، آسیب نبینند. بیشتر فعالان حوزه ساخت‌ و ساز معتقدند که محکم بودن بخش‌های اصلی سازه همچون تیر، ستون و سقف‌ها برای استحکام ساختمان و عملکرد صحیح آن کافی می باشد . در حالی که زلزله های اخیر در کشور نشان داد که  با وجود پایداری سازه و اعضای اصلی آن، عدم استحکام اعضای غیر سازه ‌ای ازجمله دیوارهای پیرامونی، تیغه‌ ها، نماهای ساختمان و تأسیسات می‌تواند آسیب‌ های اقتصادی و حتی جانی جبران‌ ناپذیری به بار آورد ؛ لذا  لزوم اجرای بخش‌هایی همچون وال پست بر همگان  روشن گردید .    

وال پست های آماده:

  بر اساس آیین نامه ملی لرزه ای وال پست آماده برای پارامترها و دیوارهای پرکننده پارتیشن داخلی از بلوک های AAC با ضخامت 10، 15 و 20 سانتی متر دیوار بهره برداری می گردد. وال پست ها از صفحات پایه با سوراخ هایی برای اتصال به دال های کف و سوراخ های کشویی برای انتهای بالای دیوار پست برخوردار می باشند  که به دال سقف ثابت می شوند و از بار عمودی سقف/تیر بر روی پایه های دیوار جلوگیری می نمایند.  

انواع وال پست از نظر مصالح

انواع وال پست ها از نظر مصالح به دو دسته فلزی و بتنی تقسیم می گردد . وال پست بتنی در سازه های که از  مصالح بنایی برخورداراند استفاده می شود  و وال پست فلزی در ساختمان های دارای اسکلت کاربردی می باشند . وال پست در اسکلت فلزی و بتنی از پروفیل هایی همچون  نبشی، ناودانی، قوطی و تسمه ساخته می شود.

انواع وال پست و مهار دیوار

 

• اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی
• اتصال دیوار و ستون به کمک میلگرد
• اجرای تسمه دور ستون
• مهار دیوار با جایگذاری میلگرد داخل ستون های مجاور
• مهار دیوار با جایگذاری میلگرد در کف
• مهار دیوار به دیوارهای برشی با عبور میلگرد از سوراخ قالب ها
• اجرای وال پست جان پناه

   

استانداردهای وال پست

اهمیت استفاده از وال پست در ایران به 10 سال گذشته بر می گردد. تقریباً از این زمان بود که استانداردهای وال پست نیز شکل گرفت که در اجرا اهمیت زیادی دارند. در ادامه استانداردهای وال پست را بیان می‌کنیم:

۱- استاندارد 2800

استاندارد 2800 یکی از استانداردهای وال پست می باشد  که باید نکات آن در اجرای وال پست به طریقه زیر توجه شود  این موارد عبارت اند از : بند 4-5-4: دیوارهای داخلی یا تیغه‌های با ارتفاع بیش از 1/8 متر، باید به شکل مناسبی همچون استفاده از وادارها و دیگر روش‌ها ازنظر جانبی به سازه اتصال یابند. بند 7-5-3: بیشترین طول مجاز هر دیوار غیر سازه‌ای که بین دو کلاف قائم قرار دارد، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت آن تجاوز نماید . بیشترین ارتفاع دیوار غیر سازه‌ای از تراز کف نیز تنها می‌تواند 3.5 متر باشد. لبه‌های قائم تمام دیوارهای غیر سازه‌ای باید اتصال داشته باشند. لبه‌های فوقانی (افقی) دیوار غیر سازه ‌ای که در تمام ارتفاع کشیده نشده است می بایست با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه‌ای یا کلاف ‌های احاطه ‌کننده دیوار غیر سازه‌ ای متصل باشد، مقید گردد. حداقل میزان عرض در نظر گرفته شده برای دیوارهای غیرسازه‌ای نباید از ۳۰/۱ متر کمتر باشد. لبه‌های قائم تیغه‌ها باید به یک دیوار عمود، یک تیغه دیگر یا وال پست اتصال داشته باشد و به هیچ عنوان نباید آزاد باشد.  

۲- وال پست در مقررات ملی ساختمان

مطابق با بند 4-9-1-3 مبحث چهارم قوانین ملی ساختمان، می بایست تمام دیوارهای پیرامونی برای مقاومت در برابر زلزله به وسیله وال پست یا وادارهای عمودی ایمن گردد. ضمن اینکه  نحوه اتصال و الزام به اجرای وادار عمودی وال پست در این بند توضیح داده شده است. رعایت ضوابط مبحث ششم قوانین ملی ساختمان نیز در مورد وال پست ضروری می باشد . همچنین بند 8-3-1-11 مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان نیز در مورد اجرای وال پست بوده که به اتصال اجزای غیر سازه‌ای به اجزای سازه‌ای اشاره دارد. با در نظر داشتن اینکه می‌دانیم وال پست چیست و در مورد اجرای آن نیز اطلاعاتی داریم، بهتر است درباره ضوابط اجرایی آن نیز اطلاعاتی به دست آوریم. در بند ۷-۵-۳ در آئین نامه ۲۸۰۰ ویرایش چهارم، ضوابط اجرای دیوارهای غیر سازه‌ای آمده است که با توجه به این بند آئین نامه و در صورتی که دست کم یکی از شرایط زیر موجود باشد، به اجرای وال پست عمودی نیاز است. همچنین در صورتی که  طول دیوار تا ۴۰ برابر از ضخامت دیوار بیشتر باشد، اجرای پست وال ضروری می باشد. در مورد اجرای وال پست افقی نیز گفته شده است که اگر دیوار بیش از ۳.۵ متر ارتفاع داشته باشد، این نوع وال پست قابلیت اجرا دارد. در برخی از دستور العمل‌ها نیز محدودیت ۳۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شده است.  

چه اشتباهات رایجی در پیاده سازی وال پست وجود دارد؟

در پیاده سازی این روش همواره اشتباهاتی رخ می دهد  که بخش عظیمی از آن توسط پیمانکار انجام می شود و عمده ‌ترین علت  آن کاهش هزینه تمام شده پروژه می باشد . برای مثال زمانی که قصد اجرای کلاف افقی را دارند، از میلگرد به جای نبشی بهره برداری می گردد  یا از اجرای پشت به پشت نبشی‌ های قائم و افقی جلوگیری می نمایند.

بررسی نکات کنترلی و اجرایی در پیاده سازی وال پست‌ها:

ورق پایه (بیس پلیت)، زیر ورودی تیر بتنی و قبل از بتن ریزی سقف (در محل اجرای وال پست) انجام می ‌شود. در صورت اجرا نشدن بیس پلیت قبل از بتن ریزی، دو حالت رخ می دهد : باید میلگرد در تیر کاشته شود و وال پست را به آن جوش دهند و یا  پلیت‌ها به کمک رول بولت از بالا و پایین به تیرها اتصال داده شوند. توجه داشته باشید که، برای اتصال پلیت‌ها به تیرها به هیچ عنوان از میخ‌های 3 سانتی استفاده نشود. ابعاد ساختمان، قبل از انجام عملیات جوشکاری وال پست، اندازه ‌گیری شود؛ تا بعد از دیوارچینی دردسری وجود نداشته باشد.

• نبشی مورد استفاده برای اجرای وال پست حداقل باید در 5 باشد.
• شاغول بودن وال پست را کنترل کنید.
• جوشکاری وال پست، توسط افراد با سابقه صورت گیرد.
• با دستور کار، موارد مرتبط با وال پست به سازنده ابلاغ گردد.

 

عدم وجود وال پست در نقشه های اجرایی

طبق مبحث دوم مقررات ملی بررسی نقشه ها از جمله  وظایف مهندس ناظر و مجری  به شمار می رود ، لذا در صورتی که در دیوار مورد نظر می بایست  وال پست گالوانیزه شود اما در نقشه های اجرایی نشان داده نشده است، باید دستور اصلاح نقشه از طرف مهندس ناظر به مجری داده شود.به همین دلیل اجرای صحیح وال پست ها وظیفه ی مهندس ناظر سازه و مهندس ناظر معمار است در این حین مهندس ناظر سازه وظیفه ی کنترل اجرای صحیح وال پست از نظر الزامات سازه ای و لرزه ای و مهندس ناظر معمار هم وظیفه ی کنترل اجرای دیوارهای داخلی وال پست ها را دارند.   در نهایت همانطور که می دانید در ساختمان­های دارای اسکلت معمولا وال پست از مصالح فولادی و پروفیلهای نبشی، قوطی و یا ناودانی می­ سازند. شاید بتوان گفت وال پست ساخته شده از نبشی در انتقال بار جانبی و یکپارچگی دیوار بهتر از نوع ساخته شده با قوطی عمل خواهد کرد. دیتیل اجرایی آیتم هایی مثل وال پست  توسط اکیپ مشاور پروژه طراحی می­ گردد اما در حالت کلی برای ساختن وال پست دو عدد نبشی ۴ یا ۵ را به کمک میلگرد به ضخامت دیوار می دوزند و سپس کل اجزاء را ضد زنگ زده و توری مرغی می کشند و دیوارهای غیر سازه­ ای و جداگرها (تیغه­ ها) را داخل آن مهار می کنند. در آخر می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت رادیاب مراجعه نمایید.