مقاوم سازی در ساخت و ساز چیست؟ مقاوم سازی ساختمان برای افزایش ایستایی و مقاومت سازه در برابر نیروهای وارده انجام می شود ، نیاز به مقاوم سازی ساختمان قدیمی چندین برابر ساختمان های جدید می باشد ، چرا که ساختمان های قدیمی به علت های  مختلفی همچون  : عدم حضور ناظر ،‌ عدم بکارگیری مصالح با کیفیت. خطاهای اجرایی و طراحی و در نهایت گذر زمان مقاومت کمتری نسبت به سازه های جدید دارند از این رو امروزه مقاوم سازی ساختمان قدیمی بسیار مورد توجه عموم قرار گرفته است . وقتی  که صحبت از پروژه های ساختمانی جدید می شود، تمرکز زیادی روی پایداری و بهره وری انرژی وجود دارد. اما در مورد ساختمان هایی که قبلاً ساخته شده اند چه می توان گفت؟ آیا آنها نباید از تکنیک های ساختمانی مدرن و سازگار با محیط زیست بهره مند شوند؟ اینجاست که بهسازی مطرح می شود . مقاوم سازی عمل نصب سیستم های جدید طراحی شده برای بهره وری انرژی بالا و مصرف انرژی کم در ساختمان هایی است که قبلاً بدون آنها ساخته شده اند. این می تواند از فعالیت های کوچک مانند نصب لامپ های کم مصرف تا نصب سیستم های گرمایشی پیشرفته باشد. دلایل انجام این کار ساده است. یک ساختمان کارآمدتر برای اجرا ارزان تر خواهد بود، تأثیر کمتری بر محیط زیست خواهد داشت و رتبه انرژی بالاتری که به همراه دارد می تواند ارزش ملک را افزایش دهد. مقاوم سازی ساختمان قدیمی باعث صرفه جویی در وقت ، زمان و مهم تر از همه هزینه می باشد . البته پیش از اجرای بهسازی لرزه ای سازه و مقاوم سازی ساختمان قدیمی لازم است با تحلیل و بررسی وضعیت سازه ی موجود ، نقشه های اجرایی و آزمایش های ساختمانی به صرفه بودن مقاوم سازی ساختمان قدیمی را بررسی کرد . گاهی شدن آسیب های وارده به ساختمان در گذر زمان و ایرادهای موجود از زمان طراحی و اجرا به حدی شدید است که امکان مقاوم سازی ساختمان قدیمی نیز وجود ندارد و تنها راه باقی مانده تخریب ساختمان و بنای دوباره ی آن می باشد.  

چه ساختمان‌هایی به مقاوم‌سازی در برابر زلزله نیاز دارند؟

موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی ایران به صورتی می باشد که  روی گسل‌های مختلفی قرار گرفته است و آن را به کشوری زلزله خیز معرفی می کند. هر نقطه از کشور امکان وقوع یک زلزله شدید را دارد و همه افراد باید اقدامات اولیه در مورد موضوعات مربوط با زلزله را انجام دهند. اگر منطقه‌ای که اکنون در آن زندگی می‌کنید نزدیک به گسل است و سابقه زمین‌لرزه‌های شدید با بزرگی زیاد را دارد بهتر است به فکر مقاوم‌سازی سازه ساختمان خود باشید. انجام این کار درست است که برای شما هزینه‌هایی به دنبال خواهد داشت اما شما و اطرافیانتان را در امنیت و آرامش کامل قرار می ‌دهد. شاید برای شما جالب باشد که حتی ساختمان‌های نوساز نیز به مقاوم‌سازی نیاز دارند. با توجه به رعایت نشدن کامل و دقیق قوانین مربوط به زمین‌لرزه در بعضی از ساختمان‌ها، بهتر است مقاوم سازی سازه صورت گیرد.  

رفتار کلی ساختمان های بنایی در برابر نیروها

رفتار ساختمان‌های بنایی به عواملی مانند نیروی چسبندگی مصالح ساختمانی بستگی دارد که منجر به  پیچیدگی در بررسی رفتار سازه بنایی می شود . با توجه به اینکه  ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺟﺮ و ﻣﻼت به‌ شدت ﺗﺮد می باشند و زمانی که ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﯿﺮو ﻗﺮار می ‌گیرند بعد از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد، یک ‌باره دﭼﺎر ﺷﮑﺴﺖ ﺷﺪه و ﺧﺮد خواهند شد ، برخلاف ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ و ﻓﻮﻻد ﮐﻪ بعد  از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻻﺳﺘﻮ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ و ﺳﭙﺲ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪه و ﺗﻐﯿﯿﺮ شکل‌های قابل‌ توجهی ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد.  

مقاوم‌سازی ساختمان های بنایی

  عوامل مؤثر در تخریب ساختمان‌ها با مصالح بنایی به موارد زیر دسته بندی می شوند:

• استفاده از آجرهای بی کیفیت
• استفاده از ملات سست و ضعیف
• بی‌نظمی در پلان در جهت عمودی
• ضعف دیوارهای باربر
• کمبود المان‌های عمودی محدود کننده
• وجود کنسول و بالکن نامناسب

 

روش مقاوم سازی ساختمان قدیمی با اطاق امن : 

در صورتی که  مالک تنها یک واحد از مجتمع آپارتمانی مخالف در حال انجام مقاوم سازی ساختمان مورد نظر باشد نمی توان در خصوص انجام مطالعات، طراحی و اجراء مقاوم سازی ساختمان قدیمی با اطاق امن ورود پیدا نموده و کاری انجام دهد. لذا یا مالکین مجتمع باید مبادرت به فروش واحد خود نموده  و به مکان دیگری نقل مکان کنند و یا تسلیم شوند و محکوم به سکونت در ساختمانی که از مقاومت لازم برخوردار نبوده و در برابر نیروی زلزله ضعیف می باشد، شوند. در این حالت روشی وجود دارد که می توان بدون رضایت و همراهی دیگر مالکین مجتمع های آپارتمانی مبادرت به مقاوم سازی و تقویت بخشی از واحد خویش کرده و با حداقل هزینه و عملیات اجرایی اطاقی امن در واحد مسکونی یا اداری خویش ایجاد کرد. لازم به ذکر است که  ایده اطاق امن در خصوص مجتمع های آپارتمانی ۵ الی ۶ طبقه  صورت  می  گیرد  و نمی توان آن را برای  برج های با تعداد طبقات زیاد اجراء کرد. همچنین با توجه به این که اطاق امن از حداقل فضایی در حدود ۲۷ متر مکعب برخوردار است بنابراین  اکسیژن و هوای کافی برای رسیدن کمک و نیروهای امدادی به آن وجود داشته و از طرفی به علت بزرگ و حجیم بودن اطاق امن احتمال اینکه کلیه قسمت های اطاق امن در زیر آوار قرار گیرد بسیار کم می باشد و بخش هایی از آن یا در معرض هوای آزاد خواهد بود یا با کمی آواربرداری بلافاصله در معرض هوا قرار خواهد گرفت.  

علل نیاز به مقاوم سازی بتن و سازه های بتنی چیست ؟

سازه های بتنی به دلایل مختلفی می توانند نیازمند مقاوم سازی باشند. از جمله این عوامل می توان به مشکلات اجرایی ، اشتباهات طراحی ، تغییر کاربری سازه ، افزایش طبقات سازه ، تغییر در آئین نامه ، آسیب دیدگی سازه به علت شرایط بهره برداری مانند زلزله ، حریق و ... ، افزایش عمر مفید سازه و ... اشاره کرد. در این شرایط سازه نیازمند لحاظ تدابیر متناسب جزئی و یا کلی برای اصلاح وضعیت و باربری سازه می باشد.  

انواع روش های مقاوم سازی سازه  چیست؟

• استفاده از الیاف FRP
• ژاکت بتنی
• ژاکت فلزی
• افزایش ابعاد عضو باربر
• افزایش ظرفیت برابر بستر ( مقاوم سازی فونداسیون )
• افزایش دیوارهای برشی
• افزایش اعضا باربر و کاهش بار وارده به عضو باربر

 

راه های مقاوم سازی ساختمان پس از طراحی و حتی بعد از ساخت

 

• ژاکت فولادی: در این روش با قرار دادن یک ورقه فولادی در نقاط ضعیف و آسیب پذیر ساختمان، مقاوم سازی انجام می شود . ژاکت فولادی را معمولا  در بخش تیر و ستون سازه قرار می دهند. با کمک این روش، مقاومت برشی، خمشی و فشاری ساختمان بیشتر می شود .
• ژاکت بتنی: در سازه هایی که از مقاومت کافی برخوردار نمی باشند ، به کمک این روش می توان باربری ثقلی ساختمان را بیشتر کرد  و ایستادگی آن در برابر زلزله را نیز افزایش داد . برای این کار، در بخش های ضعیف ساختمان به وسیله مش های فولادی و آرماتورهای آجدار، عملیات بتن ریزی انجام می شود. از ژاکت بتنی بیشتر در بخش های تیر، ستون، دیوار برشی و فوندانسیون سازه استفاده می شود.
• FR:FRP که نسبت به روش های ذکر شده، جدید تر و پیشرفته تر محسوب می شود، ترکیبی از رزین و الیاف است. در این روش، با چسباندن سیستم FRP به وسیله رزین به سطح بتن، مقاومت آن در برابر زلزله افزایش می یابد. FRP را روی تیر، ستون و اتصالات دیوارها می توان اجرا کرد. با استفاده از مصالح FRP می توان مقاومت کششی تیرهای بتنی را تا 3 برابر نسبت به مصالح فولادی افزایش داد.

 

والپست چیست و چه نقشی در مقاوم سازی و هزینه های مقاوم سازی ساختمان دارد؟

  وال پست یا مهار دیوار، بافتی می باشد که برای یکدست و مقاوم ایستادن دیوار از آن استفاده می شود. وال پست ها به نحوی می توانند دیوار را به اسکلت متصل کرده و تحمل آن را افزایش دهند. از وال پست به عنوان نگهدار دیوار یاد می شود. وال پست را ممکن است، به صورت کلاف یا تیر ستون مشاهده نمایید. وال پست در فریم هایی با دهانه ی بالا به کار می رود. نمونه ای از این موضوع، استفاده از والپست در انتهای سالن های صنعتی است. وال پست ها می توانند انرژی وارده از طریق بلایای طبیعی را منتقل کنند. انرژی باد و زلزله به این وسیله به فریم منتقل می شود. این تکنیک از خراب شدن دیوار جلوگیری می کند.  

مهندس ناظر ساختمان چه نقشی در فرایند مقاوم سازی و هزینه های مقادم سازی ساختمان دارد؟

وجود چند مهندس ناظر مخصوصا در مورد ساختمان های عظیم و کاربردی یا پروژه هایی که به صرف زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد، ضروری قلمداد می شود. مهندسین ناظر لازم است، اطلاعات کاملی درباره ی هزینه هایی که از نظر معماری و طراحی و تاسیساتی برای مقاوم سازی ساختمان ایجاد می شود را بررسی و مدیریت کنند. همان طور که در ادامه خواهید خواند، تمام این جوانب بر هزینه های مقاوم سازی تاثیر دارند و بر خلاف تصور رایج، مقاوم سازی صرفا در برگیرنده ی تاسیسات ساختمان نیست.   سخن پایانی تقویت سازه یا همان مقاوم‌ سازی ساختمان فرایند ارتقاء سازه‌ها در جهت بهبود عملکردشان در بارهای موجود و یا افزایش قدرت اعضای سازه برای حمل بارهای اضافی می باشد .  نیاز به مقاوم‌سازی ساختمان و تقویت ساختاری اغلب به وسیله  کدهای ساختمانی، خرابی، تغییر در استفاده یا کمبود ناشی از طراحی و خطاهای ساخت ‌وساز مطرح می ‌شود. از روش‌های سنتی مورد استفاده برای مقاوم‌ سازی ساختمان می ‌توان به پوشش بتنی یا ژاکت فلزی استفاده از کابل‌های پس تنیده، دیوار برشی، استفاده از بادبندهای همگرا و واگرای فولادی، شاتکریت، مقاوم‌سازی سقف و ستون و تیر بتنی با استفاده از ورقه‌ها یا صفحه‌های فولادی، افزایش ظرفیت برشی ستون با استفاده از دستک برشی، مقاوم‌سازی اتصالات و مقاوم‌سازی جهت انتقال برشی بین اعضاء، اشاره‌ نمود. مقاوم‌ سازی با الیاف پلیمری که FRP نامیده می ‌شود یک روش نوین برای مقاوم‌سازی در برابر زلزله است که از دو بخش فیبر یا الیاف تقویتی ساخته ‌شده و به ‌وسیله یک ماتریس رزین از جنس پلیمر احاطه می گردد. در نهایت برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت رادیاب مراجعه نمایید.